Flevoland

MRA is de afkorting voor Metropool Regio Amsterdam. Hoe komt in Nederland het bestuur van een (grote) stad en land tot stand en is dit democratisch?

John Cocu, burgerlid in de SP-fractie in de Provinciale Staten van Flevoland over democratie en invloed.

Kiezen is democratisch

Bestuur in onze democratie is in de grondslag geen democratische entiteit. Via de gekozen Staten en Raden wordt door de winnende partijen in coalitie een bestuur samengesteld. Een bestuur, gedeputeerden of wethouders, zijn dan niet democratisch. Daarmee bedoel ik dat ze niet rechtstreeks gekozen zijn door de kiezers.

Besturen & Democratie

Deze en andere getrapte gekozen besturen zijn altijd ondemocratisch. Besturen kunnen ‘hun eigen agenda volgen’. Het wegsturen zal altijd in meerderheid moeten gebeuren, coalitie en oppositie samen. De kiezer moet wachten op de volgende verkiezing om zijn invloed daar weer op te hebben. Op deze manier zal de kiezer in elke vorm er op moet vertrouwen dat de gekozenen doen waar ze voor gekozen zijn. Dit, zonder tussentijds in te kunnen grijpen.

Lobbyen in de democratie

De MRA is geen democratie omdat diverse besturen een niet gekozen lobby club zijn begonnen. Of deze vorm effectiever is dan de normale overleggen in de regio en verder gaan, is niet bewezen. Zeker niet als je kijkt naar het democratie gehalte. Vooral de omvang van de MRA geeft al de indruk ondemocratisch te zijn.

Dit geeft de onrust weer in Staten en Raden. Welke invloed hebben zij op een lobbyclub van colleges? Deze worden gecontroleerd maar ondertussen hoeft de lobbyclub geen verantwoording af te leggen over wat daar wordt besproken. Dat merk je aan de reacties op verzoeken van de Raden en Staten als deze vragen wat men in de lobbyclub bespreekt.

Er komt geen informatie als men informeel iets bespreekt. Terwijl dat wel de voorwaarde is om de Raden en Staten in staat te stellen mee te laten denken in de processen en (financiële) beslissingen die genomen moeten worden.

Een duidelijk voorbeeld is het datacenter in Zeewolde. Hier is over gelobbyd buiten de MRA. Het onder de pet houden van informatie (geen bedrijfsnaam) heeft gevolgen. De Staten zeggen ‘Kijk, ze willen ons er niet bij hebben maar vragen wel om geld en toestemming.’ Een memo met een embargo over de inhoud van de gaande zijnde lobby neemt de achterdocht weg. Het is de juiste manier om een ondemocratische “bestuurslaag” legitimiteit te geven.

Democratie vernieuwd?

Zo wil D66 een gekozen premier. In dit voorstel krijgen kiezers een stem op de macht én een stem op de controle van de macht. Dit geeft mensen meer invloed op de kabinetsformatie én de Tweede Kamer meer vrijheid om haar controlerende taak te vervullen.

Maar ook met dit streven wordt het bestuur van ons land niet volledig democratisch. Het wordt democratischer door sturing van de kiezer met een bepaalde invloed op de samenstelling van dat bestuur. Als dan óók de rest van dat bestuur uit gekozen mensen bestaat, zal de invloed van de gekozen volksvertegenwoordigers op dat bestuur toenemen.